Deel III – Heb ik nu een slechte gewoonte of ben ik verslaafd?
In ons eerste artikel probeerden we te verklaren wanneer je over “verslaafd zijn” kan spreken. Daarna probeerden we te verklaren waarom ook jij vatbaar kan zijn voor een verslaving. Maar misschien moeten we eerst nog een stapje terug nemen. Welke soorten verslaving zijn er? En hebben ze dezelfde oorsprong?
Verslaafd aan verslavende middelen
Meestal denk je bij verslaving direct aan verslavende middelen. Aan drugs, pillen en aan junks. Natuurlijk klopt het dat vele verslavingen gelinkt zijn aan middelen die je je tijdelijk beter doen voelen. Er zijn 3 verschillende types te onderscheiden:
1. Uppers of stimulerende middelen
Dit zijn substanties die je energie geven, die je je sterker doen voelen. Die je alerter maken. Waardoor je het idee krijgt dat je belangrijk bent, dat je het gemaakt hebt of dat je gewild bent. Hieronder vallen de XTC pillen, die je de nacht doorhelpen, de cocaïne die je de hele avond tot CEO promoveert. Maar ook koffie of thee zijn verslavend en bezorgen je een opkikker. Het zijn dus middelen die je oppeppen en je een extra boost geven.
Bij deze middelen moet je er rekening mee houden dat ze wraak nemen en je na uitwerking slechter doen voelen. Je krijgt een kortstondige kick, maar na afloop voel je je slecht en heb je behoefte om deze middelen terug te nemen om je weer beter te voelen. Hieronder vallen:
- Pepdrugs (XTC)
- Coke
- Cafeïne en suikers (zoals bij Energy drinks)
2. Downers of Verdovende middelen
Als 2de type zijn er de rustgevers. Deze middelen verdoven je en zorgen ervoor dat je in een pijnloze wereld terecht komt. Ze halen jouw uit je dagelijkse hel en brengen je in een roes. Opium-derivaten zijn een duidelijk voorbeeld van hoe je naar een betere, mooiere wereld gebracht kan worden. Alcohol kan je ook gebruiken om rust in je hoofd te krijgen. Ook slaappillen halen jouw uit je vreselijke wereld en voeren je naar een plaats waar je je niet slecht moet voelen. Hieronder vallen:
- slaapmiddelen en tranquillizers
- verdovende middelen
- alcohol
- wiet, hasj
3. Hallucinogene middelen
De hallucinogene middelen brengen je naar een andere wereld. Of ze geven jou het idee dat je geest verruimt. Het stelt je in staat de wereld op een nieuwe manier waar te nemen, waarbij begrippen als ’tijd’ en ‘ruimte’ meestal wegvallen, en je ego vervaagt. Je kan de trip ervaren als een droom of als een mystiek belevenis. Dit kan zowel beangstigend zijn, maar kan je ook in diepe beroering brengen of je inzicht geven in jouw persoonlijke levenssituatie. De dosering is van groot belang bij het gebruik van hallucinogene middelen evenals de omstandigheden, het gezelschap en de locatie. Alle hallucinogene middelen kunnen een bad trip veroorzaken, Hieronder vallen
- paddenstoelen
- marihuana, cannabis
- LSD
Verslavende Handelingen
Ook handelingen of ideeën kunnen verslavend werken. Hier komt dan ook snel het woord dwangmatig bij. Iemand die een gokverslaving heeft, neemt geen middelen of substanties, maar krijgt een lichamelijk effect van het nemen van risico’s. Het gokken haalt hem uit zijn dagelijkse sleur en brengt spanning in zijn of haar leven. Maar ook hier zal de sleur hem nadien inhalen.
4. stimulerende handelingen
Stimulerende handelingen plaatsen een persoon opnieuw in de spotlight. Ineens doet jouw mening er weer toe en voel je je terug belangrijk. Of wordt je opnieuw de persoon met de vele avonturen (of ongelukken). Onder stimulerende handelingen vallen
- het dwangmatig gokken,
- het pathologisch liegen,
- hypochondrie – aandacht via denkbeeldige ziektes
En ook hier geld weer dat je na jouw daden teruggebracht wordt naar je eigenste ik. Jouw zelfbeeld na het gokken of liegen is er niet beter op geworden. Het heeft je geholpen om tijdelijk interessant of speciaal te zijn, maar je zal dezelfde technieken opnieuw moeten gebruiken om een volgende keer weer merkwaardig te kunnen zijn.
5. verdovende handelingen
Als laatste zijn er de verslavende handelingen die je niet beter maken, maar die de pijn verdoven of verplaatsen. Een seks-verslaving (als voorbeeld) heeft ook een verdovende functie, waarbij het overdreven seksuele gedrag functioneert als pijnstiller. Ook zelfverminking is een handeling die je uitvoert om jouw emotionele pijn te verleggen of te overstemmen door een grotere fysieke pijn.
Daarnaast kan ook een relatieverslaving in deze lijst opgenomen worden. Dit is een verslaving waarbij een koppel zo dwangmatig bezig is om zich aan elkaar te binden, dat ze hun eigen persoonlijkheid verliezen. Uit vrees om gekwetst te worden, dulden deze koppels geen interne conflicten of onenigheden. Hiermee proberen ze te bevestigen dat de relatie voor de eeuwigheid geschapen is , maar plaatsen er tegelijkertijd een tijdbom in. …..
Verdovende handelingen camoufleren tijdelijk het leed dat je hebt opgelopen. Totdat dit leed terug naar boven komt. Jouw handeling heeft je tijdelijk verder geholpen, maar heeft het probleem tegelijkertijd vergroot.
6. hallucinerende handelingen
Volgens mijn indeling zouden er mogelijk handelingen kunnen zijn (zonder inname van producten) die je naar een andere wereld kunnen leiden. Die jouw ideeën kunnen verruimen of die de nota van tijd en ruimte kunnen weghalen. Mogelijk zou je hier een social media verslaving of een spelletjesverslaving kunnen plaatsen.
Via Social media kan je in een trance raken, je wegvoeren uit deze realiteit. Ook in een netflix verslaving of tijdens het dwangmatig gamen, hangt er een behoefte om je in een andere omgeving te vertoeven. Ver weg van de dagelijkse sleur. Maar ook die dagelijkse realiteit keert terug.
Nu is het niet de bedoeling om elk type verslaving hier op te lijsten.
Sommige verslavingen zijn moeilijker te klasseren of horen bij meerdere groepen thuis. Soms is een verslaving de combinatie van een verslavend middel met de bijhorende handelingen. Maar wat voor nu belangrijk is, is om te begrijpen dat er verschillende soorten verslavingen zijn en dat ze mogelijk een andere behandeling of benadering kunnen gebruiken.
Maar meer hierover in ons volgend artikel.